We horen veel over mindfulness de laatste jaren. En, laten we eerlijk zijn, het is een fraai Nederlands woord. Mind Full Ness. Heeft vast iets te maken met de geest, en met gevuldheid. Misschien zelfs wel met het monster van Loch Ness?
Maar klopt dat ook? Een geest vol met denkbeeldige monsters?
Nee dus. Niks geen mindful monsters. Zelfs geen kleintjes. Mindfulness is opmerkzaam zijn, van moment tot moment, van de inhoud van je geest. Zonder daarover een oordeel aan te hangen (een oordeel is immers ook een onderdeel van de inhoud van je geest). En met volledige acceptatie van wat je tegenkomt. Je laat alles “zijn” zoals je het aantreft.
De associatie met monsters in je geest is niet helemaal uit de lucht gegrepen. Maar het zijn juist de zaken waar we géén aandacht aan besteden die zich als monsters kunnen ontpoppen. De kwaadheid die we uit sociaal-wenselijke overwegingen maar even wegduwen, de taak waar je eigenlijk tegen opziet en dus maar uitstelt, het ongeverifieerde denkbeeld dat de hele boel zonder jouw betrokken invloed volledig in elkaar stort. Of die slechte gewoonte waar je uit angst, armoede of afhankelijkheid steeds maar niet vanaf komt. We gaan die geestelijke of emotionele elementen soms maar liever een beetje uit de weg.
Mindfulness betekent juist het tegenovergestelde: opmerkzaamheid. Gewoon simpelweg Opletten. Waarop letten? Op wat zich dan ook aan je voordoet op dit moment. En op dit moment. En op dit moment. En op dit moment. (En zo kan ik nog wel even doorgaan.)
Als je opmerkzaam bent naar wat er zich (wanneer?) (ja, Op Dit Moment dus, oelewapper) aan je voordoet merk je dat je ervaring van ogenblik tot ogenblik verandert. Als je bovendien de eigenschappen van acceptatie en niet-oordelen toevoegt aan je opmerkzaamheid kom je tot het merkwaardige besef dat al die enge, kwaaie of verdrietige monstertjes eigenlijk helemaal niet zo monsterlijk zijn.
Dat ze er alleen maar zijn om JOU gelukkig te maken. Dat het uitvloeisels zijn van patronen die je jezelf hebt aangeleerd om met de wereld te kunnen omgaan.
Dus, wat is mindfulness? Een betrokken maar objectieve inventarisatie van de inhoud van je beleving. (Ja, inderdaad, Op Dit Moment.) Het niet-oordelend accepteren van de inhoud van je beleving zorgt voor wat rust. Mindfulness leidt dan als vanzelf tot een pauze, waarin je de manier waarop je gewoonlijk reageert een momentje uitstelt.
In dat pauzemomentje ontstaat Keuze. En zoals we kennen uit het woord “keuzevrijheid”, leidt Keuze tot meer Vrijheid. Je kunt – in die pauze – kiezen tussen het reageren op je gewoonlijke manier, het reageren op een andere manier of het helemaal NIET reageren.
Herhaal dit tientallen, honderden keren, en je beseft je gaandeweg dat mindfulness een krachtige aanjager is van gewoonteverandering en persoonlijke effectiviteit. Je neemt steeds meer de controle terug van de automatische processen die je leven op dit moment besturen. Soms zijn die automatische processen helemaal niet meer van deze tijd!
Hoe meer je mindfulness beoefent, hoe meer je oog in oog komt te staan met je geest – jouw belangrijkste instrument. Je leert wat je geest wel leuk vindt en wat niet. Je leert waarin voor jou het geluk ligt en hoe je de rust kunt opzoeken.
Mindfulness geeft dus inzicht – en dat is waarom we mindfulness bij Inward het “Leren Kennen Van Je Geest” noemen. En dat Leren Kennen zorgt voor Keuze en voor Vrijheid.
Het lijkt zo simpel en bijna vanzelfsprekend. Enne… dat is het dus ook. Simpel om op te schrijven. Simpel om te onthouden. Simpel om te begrijpen. Maar het slechte nieuws is dat je aan dat enkele begrip niet zoveel hebt. Zonder mindfulness te DOEN heeft deze kennis weinig praktisch nut.
Het goede nieuws is dat je mindfulness op veel verschillende manieren kunt beoefenen. De meeste mensen zullen bekend zijn met meditatie; het stil gaan zitten op een kussentje. Dat doen we bij Inward regelmatig; we zijn immers niet voor niets een meditatiecentrum. Maar je kunt ook mindfulness beoefenen in je dagelijkse leven. Gewoon, zoals je nu zit te lezen achter je computer zou je eens een paar keer bewust adem kunnen halen om daarbij precies te onderzoeken waar je je ademhaling precies waarneemt. In je borst of in je buik? Adem je diep of oppervlakkig? Is je inademing lang of kort? En je uitademing… lang of kort? Glad of haperend? Licht of zwaar?
Als je opstaat, welke bewegingen maak je dan? Welke spieren gebruik je daarbij? Hoe verandert je ademhaling? Hoe zit het met balans? Zijn er pijntjes, drukpunten, temperatuurverschillen of andere lichamelijke sensaties? Is er een continuiteit van je bewustzijn van je lichaam? Zijn er gedachten? Oordelen? Herinneringen? Plannen? Emoties?
Enzovoorts. Het aandachtig – opmerkzaam – aanwezig zijn bij dit moment – dat is mindfulness. En mindfulness is zelf te vergelijken met een spier. Train je hem vaak, dan wordt-ie sterk. Laat je de oefeningen weer schieten, dan verzwakt de spier weer.
Mindful zijn heeft grote voordelen. Je bent je in toenemende mate bewust van de elementen waaruit je binnenwereld is opgebouwd. Je vindt ruimte en vriendschap binnen jezelf, zelfs met je meest verfoeide gewoontes. Je leert dat er onvermoede kanten zijn aan de alledaagse dingen van je leven. Voor sommige mensen is het besluit om mindful door het leven te gaan een uitnodiging gebleken om meer open te gaan staan voor de mystieke schoonheid van het dagelijkse. Anderen merken dat een beter begrip van zichzelf ze dichter bij andere mensen brengt. Nog weer anderen ontdekken een robuuste onderstroom van vreugde, verbondenheid en liefde in de donkere krochten van depressiviteit en afhankelijkheid.
De moeite waard, dus, mindfulness. Je kunt talloze pagina’s, video’s en audiofragmenten vinden om je op weg te helpen. Als je liever wordt begeleid door een ervaren docent dan ben je van harte welkom bij de inloop meditatieavonden van Inward. Mindfulness maakt ook een integraal deel uit van de introductiecursus meditatie die iedere maand start. Tenslotte zijn er onze mindfulnesscursussen, waarbij het ontwikkelen van mindfulness acht weken lang centraal staat. Je bent van harte welkom om gewoon eens langs te komen!