Wat is metta meditatie?

In de metta meditatie richten we ons op het ontwikkelen van liefdevolle vriendelijkheid voor onszelf en anderen. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat de meditatie van liefdevolle vriendelijkheid gunstige lichamelijke effecten tot gevolg heeft.

Het woord liefde kan verwarrend zijn. We hebben het hier niet over de romantische liefde tussen seksuele partners. Denk vooral ook niet aan de verzengende liefde van “ik kan niet zonder je”, “ik heb je nodig”, “ga niet bij me weg”. Dat laatste duidt op een positie van afhankelijkheid waarbij negatieve emoties zoals angst en jaloezie vaak een rol spelen. Terwijl het bij de metta juist gaat om verbondenheid en vreugde.

Metta heeft meer gemeen met de liefde die een moeder voor haar kind ervaart. Of de liefde die een gelovige aan God toedicht. Een alles-kennende, alles-begrijpende, alomvattende liefde.

Het steevast beoefenen van metta maakt je liefde absoluut, onwrikbaar en onvoorwaardelijk. Het is een krachtig tegengif tegen haat en woede, irritatie en zelfkritiek. Het kan een radicale verandering in je leven bewerkstelligen.

Het is niet voor niets dat zoveel spirituele leraren uit verschillende tradities het Pad van de Liefde hebben gepredikt. In chronologische volgorde:

Boeddha: Zoals een moeder haar leven zou riskeren om haar kind, haar enige kind, te beschermen, zo zou men een grenzeloos hart moeten cultiveren met betrekking tot alle wezens. (Karaniya Metta Sutta, Sutta Nipata 1:08)

Jezus: Heb uw naaste lief als uzelf. (Marcus 12:31)

Rumi: Liefde fluistert me in het oor: ‘Je kunt beter een prooi zijn dan een jager. Wees mijn dwaas – verzaak de hoge staat van de zon en word een stofje! Kom, hang rond bij Mijn deur en word dakloos. Doe niet net of je een kaars bent, wees een mot, opdat je de smaak van het leven mag proeven en mag zien dat er gezag schuilt in dienstbaarheid.’ (Juwelen)

Niet voor watjes!

Rumi geeft het goed aan. Het beoefenen van dit soort liefde vervaagt de grenzen van onze “kleine ikjes”. Aan die grenzen zitten plekken waar je probleemoplossende geest vindt dat jij ophoudt en de “rest van de wereld” begint. Plekken waar het gevaar bestaat dat er misbruik van je wordt gemaakt, dat je dierbare bezittingen verloren gaan en dat je schade lijdt.

Niet lichtzinnig aan beginnen dus! Wees je ervan bewust dat deze oefeningen een radicaal effect kunnen sorteren op de manier waarop je je verhoudt tot de wereld om je heen, en tot jezelf. Daar heb je een bepaalde kracht voor nodig die niet voortkomt uit “zeker weten” maar uit een moedige openheid naar de wereld binnenin je, en naar de wereld om je heen.

Metta meditatie nodigt je uit om buiten je “comfort zone” te treden. Sommige mensen doen dat heel voorzichtigjes. Anderen springen meteen in het diepe.

Weet van jezelf wat jouw neiging is en wees je ervan bewust dat er consequenties zijn bij het doen van deze oefening.

Tot zover de waarschuwingen.

Ik heb het woord radicaal nu al twee keer gebruikt. Het wordt tijd dat ik dat eens onderbouw. Er zijn drie kenmerken aan deze vorm van meditatie die haaks staan op hoe de meeste mensen in onze maatschappij leren te leven.

1. Verbinding

Door meer oog te hebben voor wat ons verbindt als mensen werk je aan het verzachten van de harde grenzen tussen jezelf en de wereld, of tussen onderdelen van je persoonlijkheid binnenin jezelf.

Deze ervaring van verbinding kan een grote mate van vreugde met zich meebrengen die op den duur plaatsmaakt voor een diepe innerlijke rust.

Liefde wordt een uitgangspunt, in plaats van een doel dat buiten jezelf ligt en “verdiend” moet worden. In een wereld waar de ultieme zelfexpressie wordt gezocht in werk en waarin velen op zoek zijn naar hun “passie” is dit een revolutionaire ervaring.

2. Grenzeloosheid

Het soort liefde dat we in metta beoefenen is van nature grenzeloos. Al doe je deze oefeningen alleen maar met jezelf in gedachten, dan nog heeft het beoefenen van metta effecten op alle relaties in je leven. Het maakt niet uit aan wie of wat je je beoefening richt. Een kleine verandering in je verhouding met jezelf beïnvloedt je kijk op de buitenwereld en vice versa.

Dat betekent niet dat je die buitenwereld kunt veranderen in een utopische bloementuin waar niemand kwaad in de zin heeft en iedereen taartjes eet zonder dik te worden. Het betekent dat een basishouding van liefde van nature naar integratie neigt. Je uitkijk op de wereld verandert, en daarmee verandert álles.

3. De economie van de liefde

De economie van de liefde is in sommige opzichten tegenovergesteld aan de economie van het geld. Iedere euro die je uitgeeft is er eentje minder in je portemonnee. Dit begrip van schaarste kunnen we allemaal aanvoelen.

Liefde werkt anders. Hoe meer liefde je weggeeft, hoe meer je ervan ontvangt. Hoe meer je er dus van kúnt weggeven. De socialisten zeggen: “geld moet rollen”. Mensen die veel metta doen zeggen: “liefde moet stromen”.

Je wordt hoe langer hoe meer een “kanaal” voor het doorgeven van liefde, vreugde en verbinding. Als gevolg weet je je steeds minder verbonden met de – in toenemende mate plat aandoende – economie van het geld. Niet omdat geld niet belangrijk is maar vooral omdat er zoveel meer is dan prive-bezit, macht en nauw-gedefinieerde vrijheid. Dat laatste leg ik graag in een toekomstig artikel uit.

Okay, dus metta meditatie heeft allerlei voordelen. Het is een krachtige, radicale oefening waarin je kunt blijven groeien. Maar hoe doe je het?

De standaard metta oefening die we bij Inward doen bestaat uit vijf stappen. We wensen goede wensen aan onszelf, aan mensen van wie we houden, neutrale mensen en mensen waar we het moeilijk mee hebben. Tenslotte komen we toe aan het verspreiden van liefdevolle vriendelijkheid aan alle levende wezens.

Deze oefening doen we regelmatig als tweede meditatie op de dinsdagavonden.
Achtergrond, instructie en geleide metta meditaties maken onderdeel uit van de introductiecursus meditatie.
Tenslotte bestaat er de verdiepende metta cursus “heb je ervaring lief”, bedoeld voor mensen die echt aan de slag willen met deze meditatie.

Je bent van harte welkom om eens langs te komen om de metta beoefening te proberen!